Wyobraźmy sobie sytuację, w której zaciągnęliśmy zobowiązanie w banku biorąc kredyt i w czasie trwania umowy przestaliśmy spłacać wymagalne raty. Skutkiem powyższego było zapewne to, iż bank skorzystał ze swojego uprawnienia i wypowiedział zawartą z nami umowę. Rozwiązanie umowy spowodowało, że cała pozostała do zapłaty kwota udzielonego kredytu stała się natychmiast wymagalna. To otworzyło bankowi drogę do dochodzenia swoich roszczeń.
Uchylenie przepisów dotyczących bankowego tytułu egzekucyjnego
Jeszcze niedawno banki, w oparciu o przepisy art. 96-98 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, były uprawnione do wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych i wszczynania na ich podstawie postępowania egzekucyjnego, po uprzednim nadaniu im przez sąd klauzuli wykonalności. Powyższe regulacje pozwalały bankom na pominięcie sądowego postępowania o zapłatę należności wynikających z rozwiązanej umowy, a więc zdecydowanie ułatwiały procedurę dochodzenia należności. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 14 kwietnia 2015 r. (sygn. akt P 45/12) uznał, iż przepisy prawa bankowego stanowiące podstawę wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych są niezgodne z zasadą równego traktowania oraz orzekł o utracie ich mocy obowiązującej z dniem 1 sierpnia 2016 r. Wcześniej, bo już w dniu 27 listopada 2015 r., weszła w życie nowelizacja ustawy Prawo bankowe, która uchyliła wskazane przepisy i wyeliminowała z systemu prawnego bankowy tytuł egzekucyjny. Bankowe tytuły egzekucyjne, którym nadano klauzulę wykonalności na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowały jednak moc tytułu wykonawczego także po dniu wejścia w życie ww. nowelizacji.
Cesja wierzytelności banku stwierdzonej bankowym tytułem egzekucyjnym
W obrocie prawnym nadal funkcjonują wierzytelności, co do których banki kilka lat temu wystawiły wspomniane bankowe tytuły egzekucyjne i na ich podstawie prowadziły postępowania egzekucyjne wobec swoich byłych klientów. W sytuacji, w której postępowania te były umarzane, gdyż egzekucja okazywała się bezskuteczna, banki często podejmowały decyzję o sprzedaży takich wierzytelności innym podmiotom, trudniącym się windykowaniem należności. I tu pojawia się pytanie jak się przekłada fakt wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego do dochodzenia należności przez firmę, która nabyła wierzytelność?
Nabywca wierzytelności niebędący bankiem, przykładowo fundusz sekurytyzacyjny – dla ułatwienia nazywajmy go dalej funduszem, nie może posługiwać się bankowym tytułem egzekucyjnym, gdyż uprawnienie do jego wystawienia przysługuje tylko bankom i tylko na ich rzecz mogła być nadana klauzula wykonalności. Fundusz w celu dochodzenia roszczenia musi uzyskać nowy tytuł wykonawczy w postępowaniu sądowym, czyli musi wystąpić do sądu z powództwem o zapłatę i uzyskać orzeczenia zasądzające na jego rzecz kwotę należności.
Czy dłużnik może się jakoś bronić?
Istnieje duże prawdopodobieństwo, że roszczenie funduszu jest przedawnione.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, czynność przedsięwzięta bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia przerywa bieg przedawnienia. Za taką czynność uznaje się m.in. złożenia przez wierzyciela wniosku o nadanie klauzuli wykonalności czy też skierowanie do komornika wniosku o wszczęcie egzekucji. Jeśli bank podejmował zawczasu takie działania, należy ocenić czy odniosły one skutek i czy bieg przedawnienia roszczenia banku nie biegnie od nowa i czy w związku z tym już upłynął. Przyjmuje się, że termin przedawnienia roszczenia banku wobec osoby niebędącej przedsiębiorcą wynosi trzy lata.
Najistotniejsze w podanym przykładzie jest to, że sytuacja prawna funduszu jako nabywcy wierzytelności (cesjonariusza) objętej bankowym tytułem egzekucyjnym kształtuje się odmiennie od sytuacji prawnej nabywcy wierzytelności objętej innym tytułem wykonawczym – nie może on powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną ww. czynnościami banku działającego w oparciu o wystawiony bankowy tytuł egzekucyjny. Aby ocenić, czy roszczenie funduszu jest przedawnione, należy ustalić z jakim dniem pierwotne roszczenie banku wobec klienta stało się wymagalne. Oczywiście, po tym dniu mogło dojść także do innych czynności, które mają wpływ na przerwanie biegu przedawnienia (np. uznanie roszczenia przez dłużnika), dlatego każdorazowo należy dokładnie ustalić stan faktyczny w sprawie.
W celu analizy konkretnego przypadku zachęcamy do kontaktu z Kancelarią.